Doxa

Het concept DOXA (Bekkum 2002) is ontwikkeld door de Franse antropoloog Pierre Bourdieu.

Het verwijst naar hetgeen wat buiten ons alledaagse waarneming valt  (out of our everyday awareness) van waar we allemaal deel van uitmaken, van wat we doen en ervaren. Bourdieu positioneert zijnn concept tussen orthodox (menselijke neiging tot behouden van wat is) en heterodox (neiging om te veranderen tot wat kan komen).

In mijn aanvulling op Bourdieu’s opvatting van DOXA onderscheid ik twee niveaus:

a) DOXA in neutrale antropologische betekenis. Edward T. Hall schreef een boek ‘Verborgen Dimensie in multiculturele teams‘ (Hidden Dimension). Daarin beweert hij dat een belangrijk van onze dagelijkse werkelijkheid verborgen blijft. Slechts door intensieve en langdurige (antropologisch-kijkende) oefening kunnen we leren meer van de Hidden Dimension bewust worden.

b) DOXA in de meer Bourdieuaanse betekenis. In nationale samenlevingen zijn ongelijkheden uitgekristaliseerd in wat wij tegenwoordig aanduiden als ‘inkomensverschillen’ en als ‘meer en minder hoogopgeleiden/gefortuneerden’. Vroeger noemden we het beestje meer bij de naam: klassen en klasse verschillen. Bourdieu meent dat de effecten van die gestolde ongelijkheden ‘doxaal’ (doxic) zijn. Deze structurele vormen van onderdrukking zijn doxaal: verhuld door macht. En dat dominante elites, b.v. in de Franse staatshogescholen (zie State Nobility), verschillende mechanismen hebben ontwikkeld om die machtsverhoudingen over generaties heen te bestendigen.

In zijn laatste boek: Masculine Domination (2000) werkt hij het DOXA concept uit voor de dominantie van manwerelden over vrouwwerelden in Frankrijk.